Meer dan driekwart van de huisartsen heeft te maken met huisvestingsproblemen. Daardoor kunnen zij niet uitbreiden en geen extra personeel aannemen, wat weer kan leiden tot patiëntenstops of huisartsen die vertrekken uit de wijk. “Terwijl de kracht van de Nederlandse huisarts nu juist is dat hij dicht bij de mensen staat, midden in de wijk”, zegt Mirjam van ’t Veld, voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).
De LHV publiceert maandag een peiling onder meer dan 1800 huisartsen, van wie 77 procent aangaf dat zij problemen hebben bij de uitbreiding van hun praktijk of bij het vinden van nieuwe praktijkruimte. 43 procent zegt dat zij geen nieuwe patiënten kunnen verwelkomen omdat de praktijkruimte ongeschikt is en 40 procent kan geen extra personeel aannemen of opleiden. Daarmee laat de peiling zien dat er een verband is tussen de huisvestingsproblemen, de tekorten aan huisartsen en de patiëntenstops die sommige huisartsen noodgedwongen moeten instellen.
Opleidingsplekken
“We weten dat we op sommige plekken al tekorten aan huisartsen hebben”, zegt Van ’t Veld. “Gelukkig wordt geïnvesteerd in de huisartsenopleiding, maar dan heb je ook ruimte nodig in praktijken.” Huisartsen in opleiding leren het vak bij bestaande praktijken, maar dat kan alleen als daar een extra kamer beschikbaar is.
“Als meer patiënten zich willen inschrijven, kan de huisarts uitbreiden met een praktijkondersteuner of een extra huisarts in dienst nemen. Maar ook dan moet je daar wel de ruimte voor hebben. Lukt dat niet, dan krijg je een patiëntenstop. Als we niet uitkijken, gaan we dat in de toekomst vaker zien.”
Die noodzaak tot ‘almaar groter’ heeft te maken met de veranderende rol van huisartsen. Zij hebben er meer taken bijgekregen, onder meer doordat ouderen langer thuis wonen. Die ouderen moeten snel en eenvoudig hun huisarts kunnen bereiken, in de eigen wijk, en niet kilometers verderop in goedkoop vastgoed. Want de prijzen zijn ook een probleem.
Niet commercieel
Vastgoed is duur, maar een huisartsenpraktijk is geen commerciële onderneming. De vergoedingen die de artsen per patiënt ontvangen, zijn vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit. Die tarieven zijn zodanig dat huisartsen niet mee kunnen gaan met de hoge prijzen die nu voor een vierkante meter worden gevraagd.
De oplossing voor de problemen van huisartsen liggen voor een groot deel bij de overheid, met name bij gemeenten. Van ’t Veld noemt als voorbeeld het plan voor de bouw van 1 miljoen nieuwe woningen. “Bij dit soort grootschalige plannen moet je er rekening mee houden dat ook de huisarts een plek in de nieuwbouwwijk moet krijgen. Dat doe je door betaalbare panden neer te zetten voor maatschappelijke voorzieningen. Let daarop, is de oproep die wij aan gemeenten, het Rijk en de minister willen doen.”
Oude schoolgebouwen
Let als gemeente ook op bij de verkoop van bijvoorbeeld oude schoolgebouwen, stelt de LHV-voorzitter. Die gebouwen leveren geld op als zij worden verkocht aan commerciële partijen, maar dan is die ruimte direct onbereikbaar voor de huisarts.
Huisartsen worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd bij gemeenten. “We horen te vaak dat huisartsen worden verwezen naar Funda of een commerciële partij. Dat kan een huisarts niet betalen.” Om het kastje-muur-effect tegen te gaan, pleit Van ‘t Veld voor één loket waar huisartsen met al hun huisvestingsproblemen terechtkunnen.
Sommige gemeenten hebben zelf ook grond in bezit waar zij iets kunnen laten bouwen. “Een huisartsenpraktijk of gezondheidscentrum bijvoorbeeld”, zegt Van ’t Veld. “Veel praktijken groeien uit hun jasje, en dan is het geen kwestie meer van een kamertje aanbouwen. Als dat nieuwe gebouw er staat, vraag dan als gemeente ook een redelijke prijs, en geen commercieel tarief. Wat we nu willen doen, is de huisartsen die echt problemen ondervinden oproepen om allemaal in hun eigen gemeenteraad te gaan inspreken. Dat plan werken we nu uit, en we gaan huisartsen helpen die inspreekgelegenheid te pakken. We willen en masse duidelijk maken dat dit een probleem is dat we gezamenlijk moeten oplossen.”